Welkom bij onze rubriek UITGEWERKT waarin we gepensioneerde informatica docenten interviewen. Onze zevende gast is: Leen de Gelder.
Leen de Gelder is sinds 31 augustus 2022 met pensioen. Hij heeft 14 jaar in het ziekenhuis bij het laboratorium gewerkt en is daarna overgestapt naar het onderwijs. Sinds 1989 is hij bevoegd docent scheikunde en 10 jaar later is hij ook bevoegd informaticadocent (eerste graad) geworden. Het interview is afgenomen door Maarten van Sprang.
‘
‘Ik ben Leen de Gelder, ik ben getrouwd en heb 4 kinderen en 11 kleinkinderen. Op mijn achttiende ben ik begonnen in het ziekenhuis op het laboratorium. Daar heb ik verschillende opleidingen gedaan en 14 jaar lang gewerkt. In mijn vrije tijd heb ik mijn scheikunde-bevoegdheid gehaald. Zo heb ik één middag in de week lesgeven. als stage, aan een mavo. In 1989 ben ik overgestapt van het medische laboratorium naar 31 lesuren in het onderwijs.
Ik ben begonnen met het lesgeven aan het middelbare beroepsonderwijs. Dat was bij een opleiding middelbaar laboratorium onderwijs. Daarnaast gaf ik ook les aan de kappersacademie. De vakken die ik toen gaf waren scheikunde en informatica.
Na een jaar of tien ben ik daar gestopt en in 1999 ben ik begonnen bij de GSR (Gereformeerde Scholengemeenschap Randstad). Daar werd ik aangenomen voor de vakken scheikunde en informatica. Informatica werd toen een vak waar een bevoegde docent voor de klas moest staan. Een paar jaar geleden heb ik ook nog een master ‘Leren en innoveren’ gedaan. Dat vond ik leuk om erbij te doen. Ik heb het dan ook netjes afgerond en haalde meer studiepunten dan een student die 5 dagen in de week naar school ging.
Tot afgelopen 31 augustus stond ik voor de klas . Ik ben nog geen 67, maar het is genoeg geweest. Ik ben gestopt met lesgeven en ga nu van mijn pensioen genieten.”
Word je opgevolgd?
”Nee er is geen opvolger. Dat is wel een probleem voor de school. Ik heb geprobeerd te helpen met het voorstel om leerlingen uit vwo 6 tutor te laten zijn. Ik had een stagiaire die graag les wilde gaan geven, alleen die is op het laatste moment afgehaakt, omdat hij zijn scriptie opnieuw moest gaan doen. Voor zover bekend, komt iemand uit Zuid-Afrika, in de loop van dit schooljaar.”
Wat is de reden dat je docent informatica bent geworden?
”Ik was natuurlijk docent scheikunde, dus ik zat al in het onderwijs en ik heb daarnaast een aanvullende opleiding informatica gedaan. Ik ben toen in het onderwijs gebleven omdat je als informaticadocent heel breed ingaat op informatica en zo steeds afwisseling hebt. Mijn zoon zit in de informatica, maar dan bij een bedrijf. Dit is specialistisch werk, terwijl je als docent met veel verschillende onderwerpen te maken hebt. Voor mij geldt: ”Liever een generalist dan een specialist.”
Vind je de mobiele telefoon storend in het onderwijs?
”Nee, het heeft puur met klassenmanagement te maken. Bij mij werd er namelijk bijna nooit een telefoon gebruikt, omdat ik altijd de aandacht had. Of ze gebruikte het mobieltje om wat op te zoeken. Als ze de telefoon toch wel gebruikten terwijl het niet mocht was het heel makkelijk en kon je hem inleveren.”
Hoe vond je het om tijdens de coronapandemie les te geven?
”Met corona lesgeven vond ik vooral heel hectisch. Ik heb wel op onze school echt alle lessen door laten gaan. Wij waren inmiddels overgegaan van een normaal rooster naar een flexrooster. Dit zijn lessen van 80 minuten in plaats van 2 lessen van 50 minuten. De lesstof wordt daardoor wat ‘compacter’ aangeboden. Er blijft hierdoor tijd over voor vaklessen, waarvoor kan worden ingetekend. De invoering hiervan vond ongeveer tegelijk plaats met het begin van de corona-pandemie. Ik heb alle online lessen vanuit huis gegeven met Microsoft Teams. Alle leerlingen op mijn scherm met de camera’s aan, met een resultaat dat me best wel meeviel. Ik was er niet ontevreden over, omdat ik ze bij de les kon houden, maar je mist gewoon de leuke praatjes in de klas.”
Hoe was het moment dat je weer voor het eerst naar school kon?
”Dat was wat vreemd. Want op een gegeven moment gingen we hybride onderwijs geven. Het was niet zo dat we in één keer met z’n allen in een lokaal zaten, maar we mochten met de helft op school en de helft online. Ik vond dat echt niet handig want je kan niet de hele tijd lesgeven aan de halve klas en dan ook nog eens online de andere helft erbij betrekken. Dat is gewoon geen doen. Kijk een enkeling die thuiszat, omdat hij of zij corona had, is anders dan dat je een halve klas online hebt. Het is natuurlijk wel goed dat we dat hebben aangeboden zodat de mensen die corona hadden geen enorme achterstanden opliepen.”
Welke informatica-programma's gebruikte je?
”Zoals ik al zei ben ik eind vorige eeuw begonnen op het GSR met de bedoeling dat ik in 2000 het vak informatica ging uitrollen. Het was natuurlijk opbouwen dus we zijn begonnen met de 4e klas en ik begon met Edu-actief. Er waren eigenlijk op dat moment 3 concurrenten die informatica aanboden. De enige echt goede uitgever was Instruct. Ik ben daarom ook overgestapt naar Instruct toen ze Fundament Informatica hadden uitgebracht. Dat was zo rond 2005. Ik vond het fijn dat ik meteen digitaal kon meedraaien in de leeromgeving van Instruct. Ik ben er dan ook niet meer van afgestapt en heb het tot mijn pensioen gebruikt.
Welke ontwikkelingen heeft het vak meegemaakt?
”We hebben natuurlijk door de jaren heen veel wijzigingen meegemaakt. Zo werd het aantal uren uitgebouwd. Het werd 320 uur voor de havo en 440 voor het vwo. Daarnaast zijn er natuurlijk grote updates geweest waarvan de laatste ongeveer 4 jaar geleden voor het nieuwe examenprogramma. Als je puur vakinhoudelijk kijkt dan denk ik dat het toch wat meer de theoretische kant is opgegaan de laatste jaren. Er wordt dan ook meer verdiept in de achtergronden.”
Hoe vind je dat Instruct met die updates is omgegaan?
”Instruct is daar naar mijn mening goed mee omgegaan. Wel heb ik een verbeterpuntje aangegeven. Ik vond de manier zoals het er stond wat rigide met de theorie. Zo is het moeilijker voor de docent om de leerlingen bij de les te houden, omdat er veel minder praktijk is. Je moet verschillende onderwerpen erbij pakken om het allemaal interessant te houden. Het materiaal is inmiddels wel verbeterd.”
Heb je ooit bij Instruct in de TOPgroep gezeten?
”Nee, Nico Minnaard is een vriend van mij waarmee ik, samen met nog een paar anderen, de opleiding voor informatica heb gevolgd. We hebben altijd goed contact gehad, waardoor ik niet per se in de TOPgroep hoefde. Ik denk nu wel mee over Fundament zonder Vakdocent en verder ben ik nu ook al een paar jaar betrokken bij SLO (stichting leerplanontwikkeling). SLO heeft als taak op zich genomen om keuzemodules voor het vak informatica te ontwikkelen. Daar ben ik inmiddels bij de derde module betrokken en dat is nog niet afgerond dus daar kan ik op mijn gemak mee aan de slag.”
Wat vind je van Fundament zonder Vakdocent?
”Het concept is goed en een mooie uitdaging. Aan de andere kant heb ik er gemengde gevoelens bij. Dat heeft te maken met het feit dat er normaalgesproken een bevoegde docent voor de klas hoort te staan. Je moet keuzes maken met wat je gaat doen, want je gaat niet met alle leerlingen met robots aan de slag. Je moet dat namelijk klaarzetten en dus kortom, er zijn dingen die je niet kunt doen in deze opzet. 
Het is hoe dan ook een hulpmiddel. Het is te hopen dat we het niet te lang nodig hebben en dat er weer genoeg informatica docenten komen. Niet alleen voor informatica, maar überhaupt geen docententekort meer, dat zou mooi zijn.”
Ging je wel eens naar de bijeenkomsten van Instruct?
”Ja! Ik vind het leerzame bijeenkomsten waar je je mede-collega’s ziet en daar ook vragen aan kan stellen en bijkletsen. Het is dan ook handig om heen te gaan en je gaat altijd met een voldaan gevoel naar huis.”
Wat is je altijd bijgebleven met betrekking tot school?
”Wat ik wel heel erg leuk vond was altijd aan het eind van het jaar. De leerlingen konden allemaal een klein stukje tekst in een boek schrijven over henzelf en over de docenten. Het laatste jaar was er iemand die door mijn lessen voor informatica gekozen had. Het is leuk om te lezen hoe je gewaardeerd wordt.”
Wat mis je het meest aan het lesgeven?
”Laat ik beginnen wat ik niet mis. Het voorbereiden van informatica is gewoon heel veel werk. Elk jaar heb je namelijk weer nieuwe versies waardoor je kleine dingen moet aanpassen. Maar de praktijk leert dat als je dingen gaat aanpassen, er andere dingen misgaan. Wat ik natuurlijk wel mis, is het contact met de leerlingen en het lesgeven zelf. Het blijft natuurlijk fantastisch om voor zo’n groep te staan. Je begint met een onderwerp en je eindigt met hele andere onderwerpen, die er helemaal niets mee te maken hebben. Maar het is prima zo. Nu hoef ik nooit meer na te kijken of lessen voor te bereiden.”
Waardoor paste de laatste school zo goed bij jou?
”Dat had te maken met het feit dat ik daar het vak informatica mocht uitrollen. Verder was het een school die goed past bij mijn eigen achtergrond. Nu wil ik niet zeggen dat die andere scholen slecht waren, want lesgeven kun je aan iedereen. Maar hier hadden we gewoon een leuk team wat over veel zaken hetzelfde denkt.”
Hoe vul jij je tijd nu in?
”Onder andere met interviews geven ”zoals nu”. Verder heb ik een nieuwe 3d printer thuis. Deze 3d printer heb ik gekregen van de school vanwege mijn pensioen. Ik had al een oudere, maar nu heb ik helemaal tijd om erin te verdiepen inclusief ontwerpen. Ik vind het een mooi cadeau. Het past natuurlijk perfect bij het vak wat ik heb gegeven. Daarnaast klus ik veel en ben ik graag bezig met al mijn gereedschap en kleine projectjes.”
Wat is jouw tip aan de toekomstige informatica docenten?
”Als je een goede docent wilt zijn, moet je het curriculum goed kennen waardoor je daar leuke lessen omheen kunt bouwen.”
Wil je ook in de rubriek ‘Uitgewerkt’, net als Leen de Gelder? Stuur dan een mail naar [email protected] en we nemen contact met je op voor een interview.
